18.10.2013 Cuma 11:25
Fransız varoluşçu filozoflardan Albert Camus, "Hayatta ne öğrendiysem futboldan ve kalecilikten öğrendim, çünkü top hiçbir zaman beklediğim köşeden gelmedi" der. Belki de kaleciliğin önemini anlatabilecek en güzel sözlerden birisidir bu. Futbolda kaleciliğin gelişimi de buna paralel bir dünyanın ürünü... Kalecilik tarihinin 16. yüzyıla kadar giden bir portresi olmasına rağmen, önem kazandığı yıllar çok daha sonraya, 1950'lere dayanıyor. Ayakkabıların eskimemesi için "zorunlu bir görev aşkıyla" yapılan mahalle arası maçlarla başlayan kaleciliğin tarihi serüveninin eşik noktası, 20. yüzyılda yeni kalıbına kavuşan modern futbolun çehresi ile değişiyor. Yeni kurallar ve taktiklerin uygulandığı futbolda hızla rekabet artarken, buna paralel olarak kalecilik mesleği de her geçen dönem daha fazla risk içeren ve yeni "kahramanlara" ihtiyaç duyulan bir mevki haline dönüşüyor. Kaleciliğin popülerleşmesi ise 1950'li yıllara dayanıyor. "Dev Yaşin", "Çılgın Higuita", "Alman Panteri Kahn" gibi efsane file bekçilerinin herkesin takdirini ve hayranlığını kazanmasıyla kalecilik, günümüz futbolunun ""mihenk taşları" arasına giriyor. Bu efsanenin oluşumunda öne çıkan bazı önemli kaleciler arasında şu isimler yer alıyor: Lev Yaşin Uluslararası Futbol Tarihi ve İstatistikleri Federasyonu (IFFHS) tarafından 20. yüzyılın en iyi kalecisi olarak gösterilen Yaşin, kariyeri boyunca 150 penaltı kurtararak kırılması zor bir rekore imza attı. Atletik vücudu ve refleksleriyle bilinen Rus kaleci, o zamanlar kale çizgisinin etrafından çıkmaya cesaret edemeyen diğer kalecilerin aksine yaptığı yerinde çıkışlarla döneminin kalecilik anlayışını değiştirmişti. Sovyetler Birliği formasını 78 kez giyen, ülkesinin 1956 Yaz Olimpiyatları ve 1960 Avrupa Uluslar Kupası'nı kazanmasında önemli rol oynayan Yaşin'i onurlandırmak için FIFA, Dünya Kupası'nın en iyi kaleci kategorisinde "Yaşin Ödülü" veriyor. Gordon Banks İngiltere'nin 1966 Dünya Kupası'nı kazanmasında kurtarışlarıyla büyük katkı sağlayan Banks, ülkesi adına 73 maça çıkmış, 15 yıllık futbolculuk kariyerinde Chesterfield, Leicester City, Stoke City, Cleveland Stokers, Hellenic, Fort Lauderdale Strikers ve St Patrick's Athletic gibi takımların kalesini korumuştu. Mükemmel refleksleriyle dikkati çeken ve 6 kez FIFA'nın en iyi kaleci ödülüne layık görülen Banks, IFFHS tarafından 20. yüzyılın en iyi 2. kalecisi seçildi. İngiltere'de düzenlenen Futbol Yazarları Derneği Yılın Futbolcusu Ödülü'nü de kazanan İngiliz file bekçisi, 1972 yılında geçirdiği trafik kazası sonucunda görme yetisini büyük oranda kaybederek 34 yaşında kariyerine nokta koymak zorunda kaldı. Dino Zoff Kalecilik kariyerine 42 yaşına kadar devam eden İtalyan eldiven, 40 yaşındayken kaleciliğini ve kaptanlığını yaptığı İtalya Milli Takımı ile İspanya'daki 1982 Dünya Kupası'nı kazanarak tarihin en yaşlı "Dünya Kupası Şampiyonu" kalecisi unvanına sahip oldu. IFFHS tarafından 20. yüzyılın en iyi 3. kalecisi olarak gösterilen ve 1970'li yıllara damgasını Zoff, uluslararası turnuvalarda tam bin 142 dakika gol yemeyerek ayrı bir rekora daha imza attı. Zoff, aynı zamanda, İtalya adına 112 kez giydiği milli forma ile Alessandro Nesta ve Paolo Maldini'nin ardından en çok milli olan üçüncü oyuncu. İtalya Ligi'nde 600'ün üzerinde maça çıkan Zoff, 1983'te futbolu bıraktıktan sonra birçok kulüpte ve İtalya Milli Takımı'nda teknik direktörlük görevine getirildi. Andoni Zubizarreta Uzun yıllar İspanya Milli Futbol Takımı, Athletic Bilbao ve Barcelona'nın kaleciliğini yapan Zubizarreta, 4 Dünya Kupası ve 3 Avrupa Şampiyonası ile uluslararası turnuvalarda en çok boy gösteren kaleciydi. Kariyeri boyunca 950'nin üzerinde maça çıkan İspanyol kaleci, istikrarlı yapısı ve hızlı refleksleriyle özellikle 1980'li yılların ve ülkesinin en iyi kalecileri arasında yer aldı. Jose Luis Chilavert Brezilyalı kaleci Rogerio Ceni'nin ardından tarihin en golcü file bekçisi sayılan Praguaylı Chilavert, oynadığı maçlarda attığı 62 golle dikkati çekiyor. Yüksek tekniği nedeniyle çok isabetli frikik ve penaltı kullanabilen Chilavert, harika kalecilik refleksinin yanı sıra kaydettiği kritik gollerle de takımı adına bir çok maçın kazanılmasını sağlamış, 1980'li ve 1990'lı yıllara damgasını vurmuştu. IFFHS tarafından 3 kez dünyanın en iyi kalecisi seçilen başarılı file bekçisi, Türkiye'nin dünya 3'üncüsü olduğu 2002 Dünya Kupası eleme turlarında Paraguay adına 4 gol kaydetmeyi başarmıştı. Arjantin, İspanya ve Fransa gibi liglerde görev alan Latin Amerikalı kaleci, 74 kez milli olmuş ve uluslararası arenada 8 gol atmıştı. Ayrıca, hat-trick yapan tek kaleciydi. Peter Schmeichel Manchester United formasıyla çıktığı maçların ardından gösterdiği performansla 1990'lı yılların efsane kaleciler arasına adını yazdıran Schmeichel, Danimarka'nın 1992 Avrupa Futbol Şampiyonası'nı kazanmasına büyük katkı sağlamış, "Kırmızı Şeytanlar"ın 1999'da UEFA Şampiyonlar Ligi Kupası, lig şampiyonluğu ve İngiltere Kupası'nı kaldırarak "üçler kulübü"ne katılmasına yardımcı olmuştu. 1992 ve 1993'te IFFHS tarafından "Dünyanın En İyi Kalecisi" seçilen başarılı file bekçisi, FIFA'nın yaşayan 125 en iyi futbolcu listesinde de yer aldı. Manchester United'a sadece 60 bin sterline transfer olan ve sonrasında gösterdiği performansla Sir Alex Ferguson'un "tarihin en kelepir transferi" olarak nitelediği Danimarkalı kaleci, kariyerinde 3 Avrupa ve bir Dünya Kupası'na katılma başarısı da gösterdi. Rene Higuita Kolombiya'nın 1990 Dünya Kupası'nda en çok dikkati çeken oyuncusu olarak gösterilen Higuita, asıl popüleritesini, 1995 yılında Londra Wembley Stadyumu'ndaki İngiltere-Kolombiya maçında topu "akrep vuruşu" ile kurtarmasıyla kazandı. Futbol literatürüne "akrep vuruşu" kavramını sokan Kolombiyalı kaleci, uzun saçları ve ilginç imajıyla da her zaman dikkati çekti. 1966 doğumlu Higuita, maçlarda kalesini sık sık terk etmesi ve tahmin edilemez tavırları nedeniyle ülkesinde "El Loko" (manyak) lakabıyla anılırken, futbol yaşamını 2010 yılına kadar sürdürdü. Maçlarda attığı 41 golle tüm zamanların en golcü 4. kalecisi sayılan başarılı file bekçisinin adıyla özdeşleşen akrep vuruşunu, son olarak, İngiltere'de düzenlenen Emirates Kupası'nda Arsenal ile Galatasaray arasında oynanan final maçında taca giden topu karşılayan Fatih Terim yapmıştı. Oliver Kahn Kariyerinde 8 Bundesliga şampiyonluğu, 6 Almanya Kupası, 1996 UEFA Kupası, 2001 UEFA Şampiyonlar Ligi ve Kıtalararası Kupa (2001) şampiyonluğu yaşayan Kahn, Alman futbolunun yetiştirdiği en başarılı kaleciler arasında gösteriliyor. Bireysel çapta gösterdiği başarıların ardından üst üste 4 kez Avrupa'nın, 3 kez dünyanın en iyi kalecisi seçilen, 2 kez de Almanya'da yılın oyuncusu ödülü kazanan başarılı file bekçisi, 2002 Dünya Kupası'nın en iyi oyuncusu unvanına layık görüldü ve Altın Ayakkabı Ödülü'nü kazandı. Hızlı refleksleri, kalesinde çok iyi yer tutması ve liderlik ruhuyla hem Almanya'ya hem de uzun yıllar formasını giydiği Bayern Münih'e birçok başarı kazandıran Kahn'ın balmumu heykeli, Madame Tussauds Müzesi'nin Berlin şubesinde yer alıyor. Gianluigi Buffon Faal futbol hayatına Juventus formasıyla devam eden ve IFFHS'de 4 kez yılın kalecisi seçilen Buffon, 2000'li yılların en iyi kalecileri listesinde ilk sırada gösteriliyor. 2001 ylında Parma'dan Juventus'a 54 milyon avroya transfer olan ve böylece en yüksek bonservis bedelinin ödendiği kaleci unvanını kazanan İtalyan kaleci, Brezilyalı efsane futbolcu Pele'nin açıkladığı yaşayan en iyi 125 oyuncu listesinde de yer alıyor. İtalya'da 9 kez yılın kalecisi seçilen ve ülkesinin 2006'da kazandığı Dünya Kupası'nın ardından 2006 Yaşin Ödülü'nü kazanan tecrübeli eldiven, UEFA Yılın Oyuncusu Ödülü'nü 2003 yılında kazanan tek kaleci unvanını taşıyor. Bunların dışında da birçok ödüle layık görülen ve İtalya formasıyla 117, Serie A'da 600'ün üzerinde maça çıkan Buffon, birçok futbol otoritesine göre tüm zamanların en iyi 3 kalecisi arasında niteleniyor. Iker Casillas Real Madrid ve İspanya'nın kaptanlığını yapmaya devam eden ve Avrupa'da Yılın Futbolcusu ödülüne iki kez aday olan İspanyol file bekçisi, IFFHS tarafından 2000'li yılların en iyi kalecileri sıralamasında bir oy farkla Buffon'un ardından ikinci sırada yer alıyor. İspanya Milli Takımı ile Euro 2008 ve 2012 şampiyonluk yaşayan, 2010 Dünya Kupası'nı kaldıran 32 yaşındaki Casillas, aynı yıl Yaşin ve Asturias Spor Prensi Ödülü'ne de de layık görüldü. UEFA Yılın Takımı kadrosuna 6 kez seçilerek bu alanda rekoru Cristiano Ronaldo ile paylaşan İspanyol kaleci, Şampiyonlar Ligi ve İspanya Milli Takımı'nda en çok forma giyen file bekçisi konumunda.